Coraz więcej jest rozmów na porządku dziennym na temat wpływu pandemii na zdrowie psychiczne całego społeczeństwa. Bardzo spora grupa osób znacząco odczuła jej skutki – mieli bądź nadal mają oni wyższy poziom lęku, smutku, poczucia bezradności oraz czują się często mocno osamotnieni. Po internecie oczywiście krąży ogromna liczba poradników w formie artykułów, podcastów czy filmików, jak radzić sobie w obecnej sytuacji, przy czym najbardziej przemawiającym sposobem jaki idzie poznać jest po prostu rozmowa z drugim człowiekiem. Otwarty i przede wszystkim szczery dialog, podczas którego jest się jednocześnie uważnym słuchaczem oraz osobą dzielącą się swoimi odczuciami jest niezwykle istotny. Nie powinniśmy obawiać się podzielenia się z drugą osobą swoimi emocjami, zmartwieniami, przemyśleniami oraz pokazaniem swojej wrażliwości. 

Po co tak naprawdę są nam relacje międzyludzkie?

Jak powszechnie wiadomo i co wynieśliśmy z zajęć szkolnych, ludzie z natury są już istotami społecznymi – relacje z innymi dają nam poczucie wsparcia jednocześnie będąc niezwykle istotne w budowaniu i stanie naszego samopoczucia oraz zdrowia – tego psychicznego jak i fizycznego także. Uczucie osamotnienia sprawia, że stajemy się bardziej nieśmiali, lękliwi oraz wzrasta u nas uczucie złości. Jednocześnie obniża ono poziom naszych umiejętności w interakcjach społecznych, nasz optymizm powoli maleje, tak samo jak samoocena oraz wcześniej już wspomniane poczucie wsparcia. 

Samotność jest uczuciem subiektywnym – w przeciwieństwie do izolacji społecznej. Co to oznacza? Może być ona odczuwana również przez osoby, które w oczach otoczenia mają rozwiniętą sieć znajomości, jednak według nich ich jakość nie jest zbytnio dobra. 

Ale dlaczego akurat w czasie pandemii relacje są tak szczególnie istotne?

Jak wiadomo, sytuacja pandemiczna sprzyja pogłębianiu się izolacji społecznej, a to z kolei rodzi dystans, który znacząco i co najważniejsze negatywnie wpływa na relacje międzyludzkie. Jeżeli w dobrą porę zdamy sobie sprawę z obecności ludzi wokół nas i skupimy się na pielęgnowaniu relacji z nimi, możemy dzięki temu zwiększyć efekt buforowy tzn. ochronimy nasz organizm przed możliwymi traumami. Innym równie ważnym powodem do tego, aby nie zamykać się w sobie i otworzyć się do ludzi jest fakt, że umiejętne nazywanie i rozumienie swoich własnych emocji pomaga nam budować odporność psychiczną oraz wpływa pozytywnie na poczucie dobrostanu – jest to znaczący powód, aby szczególnie przyglądać się swoim uczuciom i starać się je jak najczęściej wyrażać poprzez dialog z drugim człowiekiem.

Jak zbudować bliskość z drugim człowiekiem?

Najważniejsze jest odpowiednie wybranie czasu oraz przestrzeni/miejsca do rozmowy, zwłaszcza jeżeli konwersacja miałaby mieć miejsce przy użyciu telefonu lub video-rozmowy. Ważnym aspektem jest zadbanie o poczucie bezpieczeństwa i prywatności osoby po tej drugiej stronie, jak i swoje własne – jest to warunek niezbędny, aby poprzez kontakt móc zbudować bliskość z drugim człowiekiem.

“Dawno nie rozmawialiśmy, może chciałbyś/chciałabyś się zdzwonić? Masz teraz czas i ochotę?”

“Wiesz co, jeśli nie masz prywatności, to może umówimy się, że każdy/każda z nas wyjdzie na spacer i się zdzwonimy? Co uważasz o tym pomyśle?”

Zauważenie niewerbalnych znaków od drugiej osoby, w czasie przebywania w izolacji, jest niezwykle trudne, jednak nie jest niemożliwe. Bardzo przydatne okazują się tutaj social media i to, co bliskie nam osoby w nich udostępniają. Oczywiście nie musi to być jasny komunikat, że coś złego się u nich dzieje – często gęsto wystarczą takie znaki jak, chociażby tekst piosenki, obrazek czy nawet mem. Jeżeli zauważysz już niepokojący post, który wskazywałby na pogorszenie się stanu zdrowia psychicznego danej osoby, nie bój się zareagować, najlepiej jeżeli zrobisz to poprzez wiadomość prywatną.

“Hej, widziałem/widziałam twoje story i trochę się zaniepokoiłam/zaniepokoiłem – wszystko u ciebie w porządku?”

“Cześć! Wiesz co, piszę, bo wydaje mi się, że nie najlepiej się teraz czujesz. Może potrzebujesz pogadać?”

Zasady dobrego dialogu

Aby być jak najlepszym rozmówcą, powinieneś trzymać się podstawowych zasad – najważniejsza jest twoja obecność, poświęć ten konkretny czas tylko i wyłącznie na rozmowę z tą osobą – zapewni to jej poczucie bezpieczeństwa oraz bliskości, zwłaszcza jeżeli sam/sama również będziesz okazywał swoje szczere emocje. Nie bój się podsumowań czy odzwierciedleń aby uprawomocnić emocje. Ważne jest również abyś nie bał/bała poprosić drugą osobę o pomoc czy kontakt – w odwecie powinieneś okazać rozmówcy akceptację, uwagę oraz tyle wsparcia, na ile cię stać.

“To naturalne, że tak się czujesz”

“Masz prawo być smutny/smutna”

“Możesz mi o tym opowiedzieć, mam czas, chciałbyś/chciałabyś?”

Czego unikać podczas rozmowy?

Na pewno nie porównuj ani nie wartościowuj problemów, rozterek czy uczuć swojego rozmówcy. Pamiętaj, że to jednostka jest tutaj ważna, a nie fakt, że ktoś może mieć w tym momencie gorzej niż dana osoba. Wystrzegaj się oceniania emocji w aspekcie pozytywne i negatywne – każda z nich jest istotna i niesie za sobą ogrom informacji o stanie drugiego człowieka. Po pierwsze – wysłuchaj. Staraj się nie przerywać, nie wtrącać się w zdanie osoby w celu natychmiastowego udzielania rad.

“powinieneś/powinnaś…”  – zamień na – “spróbuj…”
“niepotrzebnie się tak przejmujesz” – możesz powiedzieć inaczej –  “widzę, że to dla ciebie ważna sprawa”
“a ty znowu narzekasz”  – zastąp dla przykładu sformułowaniem –  “nadal ci ciężko”