Na przestrzeni ostatnich kilku lat komunikacja interpersonalna przeszła diametralną zmianę. Coraz więcej ludzi, szczególnie młodych, buduje swoje relacje nie w świecie rzeczywistym, a w wirtualnym, natomiast relacje już stworzone przenoszone są do Internetu. To zjawisko ma znaczący wpływ na definicję procesu komunikacji, poprzez poszerzanie jego granic i zwiększenie możliwości wymiany informacji, nawet pomiędzy mieszkańcami różnych kontynentów. Według Juszczyka (2011) komunikacja w sieci jest tak różna od dotychczasowych form komunikacji, iż wraz z jej rozpowszechnieniem powstają nowe płaszczyzny relacji międzyludzkich. Zatem Internet jest ogromnym skokiem w technologii porozumiewania się na odległość (Gackenbach, 1998; Joinson, 2003; Aouil, 2004; Joinson i inni, 2007).
Zakres funkcjonowania Internetu znacznie wykracza poza technologię komunikacyjną. Działalność wielu grup społecznych opiera się o komunikację wirtualną, która stała się naturalnym środowiskiem ich funkcjonowania. Nie posługujemy się Internetem tylko w celu szukania informacji, lecz również po to by zawierać i podtrzymywać znajomości, co może kompensować nam ubytki w procesie socjalizacji i na płaszczyźnie życia społecznego. Warto również zwrócić uwagę na rozmaitość grup społecznych i kulturowych powstałych w Internecie, które mają znaczny wpływ na tworzenie nowych norm i praw (por. Nowak i Krejtz, 2006).
Ogromną zaletą Internetu jest jego ogólna dostępność i niedrogi dostęp. Dostępność w przestrzeni wirtualnej polega na szybkim wchodzeniu w alternatywną rzeczywistość w sieci, która umożliwia łatwe i przyjemne korzystanie z całego wachlarza usług i możliwości. Poza ograniczeniami technologicznymi Internet nie posiada żadnych ograniczeń, dzięki czemu zwyczajna wymiana komunikatów pomiędzy użytkownikami sieci wchodzi na inny poziom, staje się bardziej ekscytująca. Dla niektórych osób łatwiejsze okazuje się nawiązanie kontaktu za pośrednictwem sieci niż w rzeczywistym życiu. Wirtualna sieć stwarza możliwość komunikacji międzyludzkiej w sposób szybszy, łatwiejszy i w wielu przypadkach anonimowy. Owa anonimowość ma znaczny wpływ na ludzką psychikę. Zmniejsza ona ryzyko związane z działalnością w sieci, a także zmniejsza podatność na zranienia i minimalizuje znaczenie norm społecznych, powodując tym samym, że internauci mają świadomość, że ich złe postępowanie np. w postaci hejtu pozostanie bezkarne.
Istnieją pewne charakterystyki kontaktu podejmowanego z użyciem sieci internetowej, które mają wpływ na jego charakter i przebieg. Jedną z nich jest właśnie anonimowość użytkowników –obserwowalna szczególnie na w różnego rodzaju mediach społecznościowych lub na forach internetowych (Christopherson, 2007). Problem nadzoru nad treściami poruszanymi w rozmowach jest kolejną cechą kontaktu internetowego. Niektóre media, grupy i fora korzystają ze specjalnie powołanych do tego celu osób, które monitorują przebieg rozmów i pojawiających się tam treści. Istnieje możliwość usunięcia z danej grupy osób, które zachowują się w sposób nieodpowiedni i niezgodny z przyjętymi dla tej grupy normami.
Warto zaznaczyć, że główną formą komunikacji w przestrzeni internetowej jest język tekstowy, czasami określany jako rozmowa tekstowa (Suler, 2004). Komunikacja odbywa się niemal wyłącznie w oparciu o przekaz werbalny, który w typowych warunkach służy jedynie przekazywaniu treści. Do minimum ograniczony jest aspekt niewerbalny, służący ustalaniu relacji, przekazywaniu postaw [Pease, 2001]. Brak występowania elementów wizualnych i niewerbalnych jest największym ograniczeniem komunikacyjnym w cyberprzestrzeni, które znacznie przyczynia się do zubożenia procesu porozumiewania się.
Jedną z najważniejszych cech komunikacji interpersonalnej w Internecie jest możliwość spotkania się w czasie realnym, czyli komunikacja synchroniczna lub poza czasem realnym- komunikacja asynchroniczna. Komunikacja synchroniczna ma miejsce wtedy, kiedy osoby kontaktujące się ze sobą wymieniają komunikaty tekstowe i/lub głosowe, i wizualne jednocześnie, najczęściej za pomocą komunikatorów internetowych. Natomiast asynchroniczne porozumiewanie się polega na wymianie e-maliowej lub na forum dyskusyjnym, gdzie nadawca zostawia wiadomość, a odbiorca później w dowolnym czasie ją odbiera. Możliwość rozmowy asynchronicznej wprowadziła kilka znaczących zmian w procesie komunikowania się:
- Po pierwsze, znika konieczność umawiania się na spotkania w tym samym czasie.
- Po drugie, cyberprzestrzeń daje możliwość zastanowienia się nad odpowiedzią, edytowania jej i zmieniania.
Innym zjawiskiem, obserwowanym w obrębie grup społecznych w sieci, jest efekt polaryzacji. Wskazuje się, że jest on związany z widocznymi w czasie dyskusji podziałami grupy, zwykle na dwa obozy. Badania dowodzą, że nawet w sytuacji, gdy osoba biorąca udział w rozmowie początkowo prezentuje poglądy umiarkowane, pod wpływem stanowiska grupy, zmienia zdanie kierując się nawet do twierdzeń posiadających skrajny charakter (por. Wallace, 2005; Carter, Broncano-Berrocal, 2019).
Podsumowując przestrzeń internetowa jest miejscem wielu dynamicznych zmian, zachodzących niezwykle szybko. Bardzo możliwe, że w przyszłości wykształcą się kolejne środowiska skupiające internautów, umożliwiając nawiązywanie komunikacji z wykorzystaniem nowych narzędzi i tworzenie relacji interpersonalnych w innej formie, niż znane obecnie. Z tego powodu niezwykle istotne jest pogłębianie wiedzy z zakresie tej tematyki i identyfikowanie wpływu korzystania z sieci na życie człowieka.
Przede wszystkim odbywa się ona niemal wyłącznie w oparciu o przekaz werbalny, który w typowych warunkach służy jedynie przekazywaniu treści. Do minimum ograniczony jest aspekt niewerbalny, służący ustalaniu relacji, przekazywaniu postaw [Pease, 2001].
